భావలేఖ-3 అన్నియు నీవే, అంతట నీవే

అన్నియు నీవే, అంతట నీవే
(భావచిత్రం)
“ఏమమ్మా, చాలా కాలమయింది.. ఒకసారి కనిపించు..” అని పిలిచేసరికి సరే కదా అని ఆ సాయింత్రం కైలాసం వెళ్ళాను. అక్కడ ఆయనకు హారతి జరుగుతున్నది. అన్ని వాయిద్యాలు బ్రహ్మాండంగా మోగుతున్నాయి. గీతాలు పాడుతూ మధ్య మధ్య నమస్కరిస్తూ దేవతలంతా చుట్టూ కూడి ఆయనకు ఘనంగా నీరాజనం చేస్తున్నారు. ఆ దృశ్యం చూసి పులకించి పోయాను. కానీ మనసులో ‘అదేంటి? సంధ్యా సమయంలో ఎంచక్కా తాండవం చూద్దాం కదా, అని ఆశగా వస్తే, ఈయన హారతి అందుకుంటూ విలాసంగా కూర్చున్నాడు.. ఈ దేవతల ఉత్సాహం చూస్తుంటే ఇప్పటప్పట్లో ముగించేటట్టు లేరు’ అని మనసులో అనుకుని తల పక్కకు తిప్పేంతలోనే ఆ పక్క అద్భుతమైన దృశ్యం! శివతాండవం జరుగుతూన్నది! బ్రహ్మ తాళం వేస్తున్నాడు. విష్ణువు డోలు వాయిస్తున్నాడు. వాగ్దేవి వీణతో నాదాలు పలికిస్తోంది. నారదాదులు భక్తి పారవశ్యంతో తాండవమాడుతున్న ఆ నటరాజును చూస్తూ ఊగిపోతున్నారు. కాస్త ఎడంగా లలితాపరమేశ్వరీ దేవి సింహాసనాన్ని అధిష్టించి, నాట్యం చూస్తుండగా నేను ఆనందంగా నృత్యం చూడసాగాను. ఆహా! ఏమా ఆనంద నర్తనం!
    అప్పుడు పరీక్షగా చూస్తే శివుని దృష్టి ఆ తాండవం చేస్తున్న సమయంలో అక్కడ లేదు అని అనిపించింది. ఆయన తాండవమాడుతూ కూడా లలితాదేవి వంక తదేకంగా చూస్తూ ఉన్నాడు. అట్లా ఆయనను గమనించేసరికి ఆయన దృష్టిలో చూస్తున్న దృశ్యం నాకు కనిపించింది. అక్కడ ఏకాంతంలో ఆ పతిపత్నులు రహస్యంగా, ఆనందంగా నర్తింంచుకుంటున్నారు..! ఆహా! ఎంతటి మనోహరమైన దృశ్యం! తాండవకేళీలోలుడు పరమేశ్వరి సరసన హాయిగా చేస్తున్న ఏకాంత విలాసవంత లాస్యం, నర్తనం..!
    అప్పుడు నాకు ఋషులు, మునులు గుర్తు వచ్చారు. పాపం, విజ్ఞాన తృష్ణతో కైలాసం చేరినారు వారు. ఈయనేమో అక్కడ తాండవం ఎప్పుడు ముగిస్తాడో తెలియదు. అవధి ఏమీ ఉన్నట్టులేదు దానికి. ‘అదయ్యేదాకా ఆ జ్ఞానపిపాసులు ఎదురు చూడవలసిందే కదా!’ అనుకునేంతలో అటు పక్క చూస్తే వటవృక్షం కింద ఈయన ప్రత్యక్షం! అప్పటికే దక్షిణామూర్తి రూపంలో ఆయన మౌనంగా లోతైన బోధలు చేసేస్తూ కనిపించాడు!
    ఇదేమి చిత్రము! ఒకే శివుడు హారతి అందుకుంటూ, సమూహ నృత్యం చేస్తూ, ఏకాంత నాట్యమాడుతూ ఇంకో పక్క మౌనవ్యాఖ్యానం చేస్తూ కూర్చున్నాడే..! అయితే పాపం, ఈ సందడిలో గణేశుడు, కుమారుడు ఏం చేస్తున్నారో అని ఆలోచన కలిగింది. వారెక్కడా కనిపించలేదే. పిల్లలు కదా, ఒంటరిగా అనిపిస్తున్నదేమో! ‘వారు తండ్రితో ఆడుకోవాలి అంటే వేచి చూడాలి కదా. అమ్మా నాన్నా ఇద్దరూ వచ్చిన జనం కోలాహలంతో, చాలాపనిలో తలమునకలుగా ఉన్నారాయె.’ అని అనుకునేంతలో ఇంకొక దిశలో ఆయన తన కుమారులు ఇరువురితో కలిసి ఆడుకుంటూ కనిపించాడు..!
    ‘ఏమీ విడ్డూరం! ఒక పక్క లోకపాలకుడై, మరొక పక్క కళాకారుడై, ఇంకోపక్క కేళీలోలుడైన ప్రణయమూర్తియై, వేరొకచోట అధ్యాపకుడై, ఇక్కడ వాత్సల్యం నిండిన తండ్రియై.. ఆహా, ఎన్ని రూపాలు నాయనా!! సరైన వేళకే రప్పించావు.’ అనుకొని మనసారా నమస్కరించుకుని వెనుదిరగబోయాను. అంతలో సమూహ తాండవంలో ఒక్కొక్క దేవతా రూపం వచ్చి ఆయనలో కలిసి పోవటం దృష్టి గోచరమైంది. బ్రహ్మా, విష్ణువు, ఇంద్రుడు, తరువాత వటవృక్ష మూలంలో ఉన్న ఋషులు, మునులు, ఆ పైన గజముఖ, షణ్ముఖులు- చివరగా ఆ జగజ్జనని కూడా ఆయనలో లీనమైపోయారు! చివరగా తాండవమాడుతూ ఒక బ్రహ్మాండమైన వెలుగుగా ఆ పరమాత్ముడు మారిపోయాడు..!
    ‘ఈనాటి సంధ్యా సమయం మరుపు రానిది కదా.. ఈ లీలతో తరించిపోయాను’ అనుకొని ఆ దివ్య కాంతి పుంజాన్ని పూర్తిగా నా కనుదోయిలో నింపుకుంటూ భాగవలోకం నుండి బయటకొచ్చాను.

--సంకా ఉషారాణి🌺
29.10.2018-----------------------

सर्वत्र तुम, सब कुछ तुम
(भावचित्र)
“क्यों? बहुत दिन हो गए! एक बार आकर मिलो” उनके बुलाने पर उस शाम को मैं कैलाश गई। वहां उनकी आरती हो रही थी। सभी बाजे धूमधाम से बज रहे थे। गीत गाते हुए देवी देवता बीच-बीच में नमस्कार करते हुए, उनकी बड़े गौरव से नीराजन कर रहे थे। उस दृश्य को देखकर मैं पुलकित हो गई।
    पर मन में सोचने लगी- ‘यह क्या? संध्या समय में शिवतांडव देखने के आशा से यहाँ आई थी! तो यह महाशय बहुत ही चाव से आरती ले रहे हैं! इन देवताओं का उत्साह देखते हुए लग रहा है कि अभी अभी यह पूर्ण नहीं होने वाला! फिर पार्श्व में देखा, तो एक अद्भुत दृश्य दिखाई दिया। वहां शिव तांडव हो रहा था! ब्रह्मा जी ताल बजा रहे थे, विष्णु ढोल बजा रहे और वाग्देवी वीणा नाद कर रही थी! नारद आदि भक्ति से तांडव करते हुए नटराज को देखते हुए झूम रहे थे। कुछ दूरी पर ललिता परमेश्वरी देवी सिंहासन पर बैठकर नाट्य को देख रही थी। मैं भी आनंदित होकर नृत्य देखने लगी। कितना आनंद नर्तन है!
    तब मैंने ध्यान से देखा तो शिवजी की दृष्टि तांडव को करते हुए भी वहां पर नहीं है। ऐसा लगा, वे तांडव करते हुए भी ललिता देवी को एकटक निहार रहे थे। ऐसा उनको देखने पर उनकी दृष्टि में जो दृश्य था वह मुझे दिखा।
एकांत में वहां पति पत्नी रहस्य आनंद नर्तन कर रहे थे। आहा! कितना मनोहर दृश्य है! तांडव केलीलोल शिवजी परमेश्वरी के साथ आराम से एकांत में विलास लास्य व नर्तन कर रहे हैं!
    तब मुझे ऋषि मुनि याद आए। बेचारे विज्ञान की तृष्णा से कैलाश आए हैं। और यह महाशय यहां पर तांडव कब पूरा करेंगे पता नहीं। इसकी कोई अवधि नहीं दिख रही। ‘इसके पूरे होने तक विज्ञान पिपासु प्रतीक्षित ही रहेंगे ना!’ ऐसा सोचते हुए मैंने बगल में देखा- तो वहां वट वृक्ष के नीचे यह साक्षात्कृत हुए! पहले से ही वे वहाँ दक्षिणामूर्ति के रूप में मौन भाषा में उपदेश कर रहे थे!
    यह कैसा विचित्र है! एक ही शिव आरती लेते हुए, समूह नृत्य करते हुए, एकांत नर्तन करते हुए, दूसरे ओर मौन व्याख्या करते हुए बैठे हैं! तो बेचारे गणेश और कुमार क्या कर रहे होंगे?- यह भावना आई। वह कहीं पर दिख नहीं रहे थे। बच्चे हैं ना! उनको शायद अकेलापन लग रहा होगा। पिता के साथ खेलना है, तो थोड़ी देर प्रतीक्षा करनी पड़ेगी। माता पिता दोनों अतिथियों के साथ व्यस्त हैं, और काम में उलझे हुए हैं। ऐसा सोच रही थी- तभी दूसरी ओर वे अपने बालकों के साथ खेलते हुए दिखे। यह कैसा आश्चर्य है! एक ओर लोकपालक होकर, दूसरी और कलाकार के रूप में, तीसरी और प्रणयमूर्ति, अन्य दिशा में अध्यापक और यहां पर वात्सल्य पूर्ण पिता! ‘अहो! कितने सारे रूप हैं स्वामी तुम्हारे! तुमने मुझे सही समय में बुलाया।’ यह सोचकर हृदय से नमस्कार करके वापस मुड़ी। तभी समूह तांडव में एक एक देवता का रूप आकर उनमे मिलता गया। ब्रह्मा, विष्णु, इंद्र, उसके बाद वटवृक्ष के मूल में स्थित ऋषि, मुनि, उसके बाद गजमुख, षणमुख और अंत में वह जगज्जननी भी उन में लीन हो गई। अंत में तांडव करते हुए एक बहुत बड़े कांति के रूप में वह परमात्मा बदल गये। ‘आज की संध्या समय कभी विस्मृत नहीं होगी। इस लीला से मैं तर गई!’ यह सोचकर उस दिव्य कांति कुंज को पूरी तरह अपनी दोनों आंखों में भरते हुए मैं भावजगत् से लौट आई॥

--उषाराणी सङ्का
२९.१०.२०१८